Yürürken kısa mesafede bile baldırda kramp ve ağrı hissediyorsanız, bu durum yorgunluktan çok daha fazlası olabilir. Uzmanlara göre bu belirti, “periferik arter hastalığı” adı verilen ve hayati tehlike oluşturabilen ciddi bir damar rahatsızlığının habercisi olabilir.
Günlük hayatta yaşanan kısa süreli kramplar çoğu zaman göz ardı edilir. Ancak özellikle sadece 50-100 metre yürüdükten sonra baldırda sıkışma, kasılma veya yanma şeklinde ortaya çıkan ağrılar basit bir yorgunluğun ötesinde ciddi sağlık problemlerine işaret edebilir. Uzmanlara göre bu belirti, “sessiz katil” olarak adlandırılan Periferik Arter Hastalığı (PAH) ile yakından ilişkili olabilir.
Bu hastalık, bacaklardaki atardamarların daralması veya tıkanması sonucu yeterli kan akışının sağlanamamasıyla gelişir. Özellikle bacak kaslarına oksijenin ulaşmaması durumunda ağrı ve kramp meydana gelir. İhmal edildiğinde ise uzuv kaybı ya da kalp krizi gibi ciddi sonuçlara yol açabilir.
Periferik Arter Hastalığı Nedir?
Periferik Arter Hastalığı, vücudun özellikle bacaklar gibi uç kısımlarında bulunan damarların tıkanmasıyla ortaya çıkan bir dolaşım bozukluğudur. Genellikle damar sertliği (ateroskleroz) sonucu gelişir. Kalp hastalıklarının bacak versiyonu olarak da tanımlanan bu durum, erken dönemde sinsice ilerler ve ilk belirti çoğu zaman yürürken hissedilen baldır ağrısıdır.
Bu ağrıya genellikle “klodikasyon” adı verilir. Hasta bir süre yürür, bacakta kramp ya da yanma başlar, durunca geçer. Ancak hastalık ilerledikçe ağrı dinlenme sırasında da hissedilmeye başlar.
Kimler Risk Altında?
Periferik arter hastalığı, özellikle 50 yaş üstü bireylerde ve bazı risk faktörlerine sahip kişilerde daha yaygındır. Risk grupları şu şekilde sıralanabilir:
- Sigara kullananlar
- Diyabet hastaları
- Hipertansiyonu olanlar
- Yüksek kolesterol seviyesi olanlar
- Ailede kalp ve damar hastalığı öyküsü bulunanlar
- Hareketsiz yaşam tarzına sahip bireyler
Bu kişilerde bacaklara yeterli kan gitmemesi, kasların zorlanması ve sık sık kramp yaşanması daha olasıdır.
Sadece Kramp Değil: Uyuşma, Soğukluk ve Renk Değişimi de Olabilir
Hastalığın ilerleyen evrelerinde kramp şikayetinin yanına başka belirtiler de eklenebilir. Bacaklarda uyuşma, karıncalanma, solukluk, soğukluk hissi ve ayak parmaklarında morarma gibi bulgular dikkatle izlenmelidir. İleri düzey vakalarda ciltte yara açılması ve bu yaraların iyileşmemesi gibi komplikasyonlar da ortaya çıkabilir.
Bu belirtiler, artık yalnızca dolaşımın değil, dokuların da ciddi zarar gördüğünü gösterebilir. Özellikle diyabet hastaları bu semptomları daha geç fark ettiğinden, tedavi süreci gecikebilir ve risk daha da büyüyebilir.
Tanı ve Tedavi Süreci
Bacakta kramp şikâyetiyle doktora başvuran kişiler, genellikle dolaşım testleri, doppler ultrason, ankle-brachial indeks gibi yöntemlerle değerlendirilir. Damar tıkanıklığı varsa, hastalığın derecesine göre tedavi planı yapılır.
Tedavi yöntemleri arasında şunlar yer alır:
- Yaşam tarzı değişikliği: Sigaranın bırakılması, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz
- İlaç tedavisi: Kan sulandırıcılar, kolesterol düşürücü ilaçlar
- Anjiyo ve stent uygulamaları: Tıkanan damarın açılması için girişimsel yöntemler
- Bypass ameliyatı: İleri vakalarda uygulanan cerrahi müdahale
Erken tanı, tedavi başarısını doğrudan etkiler. Bu yüzden kısa mesafede bile ortaya çıkan baldır ağrısı ve kramp ciddiye alınmalı, vakit kaybetmeden hekime başvurulmalıdır.
Önlemek Mümkün mü?
Periferik arter hastalığı önlenebilir bir sağlık sorunudur. Risk faktörlerinden uzak durmak, sağlıklı yaşam alışkanlıkları geliştirmek ve düzenli sağlık kontrollerini ihmal etmemek bu konuda en etkili yöntemlerdir. Özellikle:
- Günde en az 30 dakika tempolu yürüyüş
- Kan basıncı ve kolesterol değerlerinin kontrol altında tutulması
- Akdeniz tipi beslenme
- Düzenli doktor takibi
Bu basit önlemler, hem bu hastalığı önlemek hem de genel damar sağlığını korumak için oldukça etkili olabilir.
Eğer siz de kısa yürüyüşlerde bile bacaklarınızda kramp, ağrı ya da yanma hissediyorsanız, bu durumu ihmal etmemeniz gerekir. Vücudunuz size bir mesaj veriyor olabilir. Özellikle baldırda tekrarlayan şikayetler, altta yatan ciddi bir dolaşım bozukluğunun işareti olabilir ve zamanında müdahale edilmediğinde geri dönüşü zor sağlık sorunlarına neden olabilir.
