Türkiye’de 2024 yılında kaydedilen sigara tüketimi, ülke tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı. Uzmanlar, bu artışın sağlık ve ekonomi açısından büyük riskler taşıdığını belirtirken, tütünle mücadele politikalarının gözden geçirilmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
2024’te Sigara Tüketimi Ne Kadar Arttı?
2024 yılı itibarıyla Türkiye’de içilen toplam sigara miktarı, resmi kayıtlara göre yaklaşık 125 milyar adede ulaştı. Bu sayı, hem yıllık bazda hem de kişi başına düşen tüketim miktarında önceki yılların çok üzerinde bir artış anlamına geliyor.
TÜİK ve Sağlık Bakanlığı verilerine göre:
- 2022: Yaklaşık 108 milyar adet
- 2023: Yaklaşık 114 milyar adet
- 2024: 125 milyar adet (yaklaşık %10 artış)
Bu artış, özellikle genç nüfus ve kadın kullanıcı sayısındaki yükselişle birlikte, kamu sağlığı politikalarının daha sıkı takip edilmesini zorunlu hâle getiriyor.
Tüketim Artışının Arkasındaki Nedenler
Uzmanlar, Türkiye’de sigara tüketiminin rekor seviyeye çıkmasında etkili olan faktörleri çok yönlü olarak değerlendiriyor. Öne çıkan başlıca nedenler şunlar:
- Psikolojik baskılar ve stres yönetimi: Ekonomik belirsizlik, işsizlik ve gelecek kaygısı sigaraya yönelimi artırıyor
- Gençlerde yaygınlaşma: Sosyal medya ve özendirici içeriklerle genç yaşta başlama oranı artıyor
- Kaçak sigara erişimi: Vergi artışlarına rağmen düşük maliyetli kaçak ürünlere ulaşım kolaylığı
- Yetersiz denetim: Kapalı alanlarda sigara yasağının etkili uygulanmaması
- Sosyal normalleşme: Sigaranın hâlen sosyal hayatın doğal bir parçası olarak kabul edilmesi
Bu nedenler, sadece bağımlılığı tetikleyen değil, aynı zamanda sigaranın bırakılmasını zorlaştıran etkenler olarak görülüyor.
Sağlık Üzerindeki Etkiler Daha da Ağırlaşıyor
Tüketimdeki artış doğrudan halk sağlığını tehdit ediyor. 2024 yılı verilerine göre, sigaraya bağlı hastalıklarda da paralel bir yükseliş yaşandı. Özellikle solunum sistemi hastalıkları ve kanser vakalarında dikkat çeken artışlar gözlemlendi.
Sağlık kurumlarının verilerine göre:
- Akciğer kanseri vakalarında %9’luk artış
- KOAH nedeniyle hastaneye başvuran hasta sayısında %15’lik yükseliş
- Sigara kaynaklı kalp damar hastalıklarında artan ölüm oranları
- Pasif içicilikten etkilenen çocuk ve yaşlı sayısında büyüme
Bu durum, sadece bireysel değil, sistematik olarak kamu sağlığı üzerinde de ağır bir yük oluşturuyor.
Ekonomik Etkiler: Vergi Geliri ve Kaçak Ürün Dengesi
Sigara tüketimindeki artış, kısa vadede vergi gelirlerini yükseltse de, kaçak ürünlerin piyasadaki ağırlığı bu dengeyi tehdit ediyor. 2024 yılında tütün ürünlerinden elde edilen vergi geliri yaklaşık 90 milyar TL olarak hesaplandı. Ancak bu kazanç, sağlık harcamaları ve üretkenlik kaybı gibi dolaylı maliyetlerle gölgeleniyor.
Ayrıca:
- Kaçak sigara oranı: %15’in üzerine çıktı
- Sigara kaçakçılığı operasyonlarında %20 artış
- Sağlık harcamalarında sigara kaynaklı giderlerin toplamı yaklaşık 50 milyar TL’yi buldu
Bu tablo, sadece bireylerin değil devletin de sigaranın olumsuz ekonomik etkileriyle mücadele ettiğini gösteriyor.
Kadın ve Genç Kullanıcı Sayısındaki Artış Dikkat Çekiyor
2024 yılı verileri, sigara tüketiminin sadece erkekler arasında değil, kadınlar ve gençler arasında da belirgin şekilde arttığını ortaya koyuyor. Özellikle 15-24 yaş arası bireylerde sigara kullanım oranı %23 seviyelerine ulaştı.
Öne çıkan istatistikler:
- Kadınlarda sigara kullanımı 10 yıl öncesine göre %30 arttı
- Üniversite öğrencileri arasında düzenli içici oranı %25’e yaklaştı
- Elektronik sigara ve nargile kullanımı da ciddi artış gösterdi
Bu veriler, tütün kontrol politikalarının sadece sigara ile sınırlı kalmaması gerektiğini, tüm nikotin ürünlerini kapsayacak şekilde genişletilmesi gerektiğini gösteriyor.
Uzmanlardan Acil Müdahale Çağrısı
2024 yılı boyunca kaydedilen bu veriler ışığında uzmanlar, toplumsal çapta tütünle mücadele politikalarının yeniden yapılandırılması gerektiğini savunuyor. Önerilen önlemler arasında:
- Okullarda ve gençlik programlarında etkili bilinçlendirme çalışmaları
- Elektronik sigara, nargile ve aromalı tütün ürünlerine karşı düzenleme
- Denetimlerin artırılması ve ceza uygulamalarının sıkılaştırılması
- Sigara bırakma destek programlarının yaygınlaştırılması
- Medyada özendirici içeriklerin denetim altına alınması
Toplum sağlığını korumak ve gelecekteki yükü azaltmak için sigara tüketimindeki bu artışa karşı stratejik ve çok yönlü bir politika izlenmesi gerektiği vurgulanıyor. Türkiye’nin, sigara ile mücadelede yeniden etkin bir yol haritası oluşturması sağlık otoriteleri tarafından kaçınılmaz bir gereklilik olarak değerlendiriliyor.
4o
